بررسی میزان تجمع فامیلی نزدیک ‌بینی و اثرات متقابل عوامل محیطی بر آن

نزدیک ‌بینی شایع‌ترین عیب انکساری چشم می‌ باشد، که شواهد متعددی به نفع عوامل وراثتی و محیطی به عنوان عامل خطر این بیماری مطرح شده است اما تاکنون نقش دقیق هر کدام و اثر متقابل محیط و وارثت و سهم هر کدام از آنها در ایجاد این عیب انکساری مشخص نشده است. این مطالعه به بررسی میزان تجمع فامیلی نزدیک ‌بینی در خانواده افراد مبتلا به نزدیک ‌بینی مراجعه کننده به یک کلینیک چشم پزشکی و تعیین اثر متقابل عوامل محیطی با عوامل وراثتی پرداخته است.در این مطالعه آینده نگر، از میان مراجعه کنندگان، افرادی که حداقل 15 سال داشته و دارای نزدیک ‌بینی حداقل 0.5- دیوپتر در یکی از چشم‌های خود بوده‌اند انتخاب شده، به همراه کلیه خواهران و برادران ساکن تهران خود مورد مصاحبه و معاینه قرار گرفته‌اند. وضعیت انکسار، سن، جنس، تحصیلات، قد، قومیت و میزان انجام کار نزدیک کلیه افراد بررسی و ثبت شده است. رابطه فامیلی ابتلا به نزدیک ‌بینی از طریق محاسبه نسبت شانس بعد از حذف مورد شاخص‌ها بررسی شده است. به منظور حذف اثر متغیرهای مخدوش کننده، از مدل رگرسیون لوجستیک با رویکرد معادلات برآورد تعمیم یافته درجه دو استفاده شده است.در این مطالعه 838 خواهر و برادر از 245 خانواده به مطالعه دعوت شدند که 602 نفر (71.9%) مراجعه کرده و مورد مطالعه قرار گرفته ‌اند و از این میان، 466 نفر (77.3%) دچار نزدیک ‌بینی حداقل 0.5- دیوپتر بوده‌اند. نسبت شانس برای رابطه نزدیک ‌بینی بین خواهر و برادرها و بعد از حذف افراد مورد شاخص، 5.75 (فاصله اطمینان 95% از 2.97 تا 11.14) محاسبه شده است (p<0.001) . رابطه هر یک از متغیرهای جنس، سن، سنوات تحصیلی، قومیت، میزان کار نزدیک و قد با ابتلا به نزدیک ‌بینی مورد بررسی قرار گرفت که هیچ کدام از آنها با نزدیک ‌بینی رابطه معنی‌داری نداشتند. بعد از حذف اثر عوامل محیطی بررسی شده بر روی میزان نزدیک ‌بینی، کماکان رابطه فامیلی نزدیک ‌بینی با نسبت شانس برابر با 5.22 (فاصله اطمینان 95% از 2.43 تا 11.24) وجود دارد (p<0.001).در مجموع در این مطالعه، رابطه قوی فامیلی برای نزدیک بینی مشاهده شده است که بخش ناچیزی از آن توسط عوامل محیطی حذف می‌گردد. انجام مطالعات بیشتر در جمعیت جهت بررسی اثر سایر عوامل محیطی و کمی کردن نقش هر کدام توصیه می‌شود.